ABDULLAH-I DEHLEVİ HAZRETLERİNDEN
Hindistan evliyâsından Silsilemizin büyüklerden olup, seyyiddir. 1745 (H.
1158)’te Hindistan’ın Pencab şehrinde doğdu. 1824 (H. 1240) senesinde Delhi’de vefât etti.
Delhi Câmisinin imâmı Mevlevî Fadl Ahmed’in çocuğu uzun zamandır hasta yatıyordu. Bir gece rüyâda, Abdullah-ı Dehlevî hazretleri kendi evine gelip, hasta oğluna bir şey içirdi. Sabah olunca oğlunun tamâmen iyileştiğini gördü. Çok sevindi. Sıdk ve hâlis bir niyet ile biraz para alıp, huzûruna geldi ve; “Bunları kabûl ediniz.” diye arzetti. Abdullah-ı Dehlevî tebessüm edip; “Bu bizim geceki hizmetimizin ücreti midir?” diyerek keşf-i kerâmet buyurduğunda, Mevlevî Fadl Ahmed; “Hayır efendim, bunlar, bu geceki, lütuf ve inâyetinize şükür bile olamaz.” dedi.
Abdullah-ı Dehlevî, bir gün Hakîm Nâmdâr Hanı ziyârete gitti. Onu sekerât hâlinde, gözlerini kapamış ve şuûru gitmiş buldu. Yakınları; “Hastalığının gitmesi için Allahü teâlâya teveccüh ediniz” dedi. O da, hastaya bir baktı. O anda hastanın şuûru yerine geldi, gözlerini açtı. Bir müddet onunla konuştu. Abdullah-ı Dehlevî kalkıp mübârek adımını, kapısından dışarı atıp çıkınca hasta hemen vefât etti.
Ölüm hâline yaklaşan birisini, dostlarından biri sırtına alıp, seher vaktinde Abdullah-ı Dehlevî’nin huzûruna getirdi. Abdullah-ı Dehlevî hazretleri duâ ettikten sonra hastaya teveccüh buyurdu, o anda hasta iyileşti.
Talebelerinin büyüklerinden Mîr Ekber Ali’nin akrabâsından bir kadın hastalanmıştı. Abdullah-ı Dehlevî hazretlerinden, hastalığının azalması için duâ ricâ etti. Fakat o duâ etmedi. Duâ etmesini istirhâm edince; “Bu kadın, on beş günden çok yaşamaz.” buyurdu. Allahü teâlânın takdîri ile on beşinci gün vefât etti. Lâkin Mîr Ali, kadına teveccüh edip, hastalığının kalkmasına uğraşdı. Ama yaşamasına fayda vermedi. Abdullah-ı Dehlevî hazretleri cenâzesinde bulundu ve; “Mîr’in teveccühlerinin bereketi, bu hanımın üzerinde açıkça görülmektedir.” buyurdu.
Delhi’de kıtlık, kuraklık olmuştu. Abdullah-ı Dehlevî hazretleri mescidin avlusuna çıkıp, kızgın güneşin altında oturdu ve yağmur yağması için Allahü teâlâya niyazda bulundu. Çok geçmeden yağmur yağdı. Talebelerinin ileri gelenlerinden Ahmed Yâr, ticâret için sefere çıkmıştı. Dönerken hocası Abdullah-ı Dehlevî’yi yanında yürüyor gördü. Ahmed Yâr’a; “Hızlı yürü, kâfile geride kalsın! Çünkü yolda, soyguncular, yol kesiciler vardır. Kâfileyi basmak istiyorlar.” buyurdu ve kayboldu. Ahmed Yâr sonradan bu hadiseyi; “Acele ettim. Kervândan çok ileri geçtim. Yol kesiciler gelip, ardımdan kâfileyi bastılar. Ben kurtuldum. Sağ sâlim evime geldim.” diye anlattı.
Hazret-i Zülf Şâh anlattı:
Abdullah-ı Dehlevî’yi ziyârete gidiyordum. Fakat onu hiç görmemiştim. Memleketim Delhi’den çok uzaktı. Yolu şaşırdım. Heybetli bir zât karşıma çıkarak yolu gösterdi. “Sen kimsin?” dedim. “Ben, ziyâreti için yola çıktığın kimseyim.” buyurdu. Bu hâl, başımdan iki kere geçti. Ahmed Yâr’ın amcası, sultan tarafından hapsedilmişti. Ahmed Yâr ağlayarak hocasının huzûruna geldi ve durumu arz etti. Abdullah-ı Dehlevî; “Birisini gönder, onu hapisten çıkarsın.” buyurdu. Ahmed Yâr ise; “Bu nasıl olur, kale muhafız askerler ve nöbetçilerle kuşatılmıştır.” dedi. Hocası da; “Sen orasını düşünme, sözümü dinle git, onu kurtarırsın.” buyurdu. Ahmed Yâr; “Gittik, onu hapisten kurtardık ve nöbetçilerden hiçbiri bize müdâhalede bulunmadı.” diye anlattı.
Abdullah-ı Dehlevî’nin huzûruna bir şahıs gelip; “Ey efendim! Oğlum iki aydan beri kayıptır. Çocuğumu bana vermesi için Allahü teâlâya duâ eder misin?” dedi. O da; “Çocuğunuz evdedir.” buyurdu. Gelen çok şaşırarak; “Ben şimdi evden buraya geldim.” deyince tekrar; “Evinize gidiniz. Çocuğunuz evdedir.” buyurdu. O kimse emre uyarak evine gitti ve gerçekten çocuğunu evde buldu.
Abdullah-ı Dehlevî hazretlerinin en büyük kerâmeti, yetiştirdiği binlerce âlim ve evliyâdır.
Bunlar içinde en büyükleri;
Mevlânâ Hâlid Ziyâeddîn Bağdâdî,
Ebû Sa’îd Fârûkî,
MevlânâBeşâretullah,
Mevlânâ Pîrzâde,
Rauf Ahmed,
Mevlânâ Muhammed Cân,
Mevlânâ Fâdıl Gulâm,
Mevlânâ Şeyh Sa’dullah Sâhib,
Mevlânâ Şeyh Abdülkerîm,
Mevlânâ Şeyh Gulâm Muhammed,
Mevlânâ Abdurrahmân,
Mevlâna Seyyid Ahmed,
Mevlânâ SeyyidAbdullah Mağribî,
Mevlânâ Pîr Muhammed ve Mevlânâ Muhammed Münevver’dir.