Nuru’l İzah Tercümesi – Namaz içinde Rekat şüphesi
Namazı tamamlamadan evvel, rek’atlarının sayısı üzerinde meydana gelen şüphe; eğer bu şüphe (namaz kılan bir kimsede) ilk defa meydana gelmişse veya şüphe bu kimsenin âdeti değilse[1][1], namazı bozar. Selâm verdikten sonra (rekatların sayısı üzerinde meydana gelen) şüphe dikkate alınmaz. Ancak (neyin) terk-edildiğinin kesinkes bilinmesi halinde durum değişir. (Namazda) sık sık şüpheye düşen kimse kanaati ne yönde baskın ise ona göre davranır.[2][2](Kıldıkları namazın rek’atlarının sayısı hakkında) böyle baskın bir kanaate sahip bulunmayanlar en az rek’at sayısını dikkate alırlar ve namazın son rek’atı olduğunu var saya-k (kıldıkları) her rek’attan sonra otururlar.
Geçmiş Konularla İlgili Sorular
Sehiv secdesi ve sebebi nedir?
Vacibi kasden terkedenler sehiv secdesi yaparlar mı? Secde yapmazlarsa m apmaları gerekir?
Sehiv secdesinin zamanı nedir? Selâmdan önce sehiv secdesi yapılması halinde ne olur?
Sehiv secdesi (borcunu) düşüren şeyler nelerdir?
Selâmdan sonra (namaza) devamı engelleyen şeye bir misâl veriniz. İmama zamanında ve sonradan uyanların sehiv secdesi karşısındaki durumları nedir? Kimlere lâhık denir ve lâhıklar, imamın selâmından sonra tamamlamak üzere kıldıkları rek’atlarda yanıldıkları zaman sehiv secdesi yaparlar mı?
İmam, cuma ve bayram namazlarında sehiv secdesi yapar mı?
Birinci tahıyyâta oturmayı unutanlar ne yaparlar? Ayakta durmaya daha yakınken tekrar oturanların durumuyla, oturmaya daha yakınken oturanların durumu aynı mıdır? Son tahıyyâta oturmayı unutanlar ne yaparlar? Fazladan kılmak üzere kalkılan rek’atın secdesini yapmış olmakla yapmamış olmak aynı mı değerlendirilir?
Sabah namazından sonra fazladan üçüncü, yahut ikindi namazından sonra beşinci rek’atın secdesini yapanlar ile diğer namazlarda fazladan kılınan bir rek’atın secdesini yapanların durumu aynı mıdır?
Üzerinde sehiv secdesi bulunduğu halde selâm veren bir kimseye (imama) uyan kimse için ne söylenilebilir? Dört rek’atlı yahut üç rek’atlı bir namazı bitirdiğini zannedip sonra iki rek’at kıldığını anlayan bir kimse ne yapar?
Namazın rek’atlarının sayısı hakkında şüpheye düşmek ne zaman namazı bozar? Bu konuda ileri süreceğiniz delil nedir?
(Namazda) sık sık şüpheye düşen kimse için ne söylenilebilir? (Kıldığı rek’atlar-1 la ilgili) belirli bir sayı üzerinde baskın bir kanaat besleyenlerle böyle bir kanaate sahip bulunmayanlar arasında ne gibi fark vardır? Namazın rek’atlarının sayısıyla ilgili-baskın bir kanaate sahip bulunmayanlar ne yaparlar, söyleyeceğiniz şeylere delil nedir?
[1][1] Peygamber (Aleyhissalâtü vesselam) Efendimiz şöyle buyurmuştur:
«İçinizden namaz kılarken kaç rek’at kıldığında şüpheye di namazlarını karşılasınlar.»
(Buradaki) karşılama tâbirini âlimler, namaz içinde ilk defa şüpheye düşenler hakkında değerlendirmişlerdir. (Sonra) namazın karşılanması demek, onun yenilenmesi ve yeniden namaza başlanması demektir. Bu da şüphenin meydana geldiği ilk namazdan çıkmakla mümkündür. Namazdan, selâm vermek, konuşmak yahut namazı bozacak birşey yapmakla çıkılır.
[2][2] Rivayet olunduğuna göre Efendimiz (Aleyhissalâtü vesselam) şöyle buyurmuştur:
“içinizden namaz kılarken şüpheye düşenler doğru olanı araştırsın ve namazını onun üzerine tamamlasın.”
Bu hadis-i şerifle daha önce zikri geçen hadis-i şerifin çeliştiği göze çarpmaktadır. Çünkü bu hadis, içinde bulunulan namazın bozulmadığını ve rek’at sayılarının, en azı dikkate alınarak namaza devam edilmesini öngörüyor. Önceki hadis ise içinde bulunulan namazın bozulacağına ve namaza yeniden başlanılması gerektiğine işaret ediyor. Hal böyle olunca, ulema bu hadisle o hadisi başka başka değerlendiriyorlar ve böylece çelişki de ortadan kalkmış oluyor.
Bu hadisi, namazda sık sık şüphelenenler için yorumluyorlar. “Sık sık şüphelenme” ifadesiyle, daha önceki namazlarda bir kere veya iki kere -ki bu konuda ulemâ ihtilaf etmiştir- şüphelenme kasdolunuyor. Öbür hadisi ise ulema, namazda ilk defa meydana gelen şüphe için değerlendiriyorlar.