Mezhep bid’at midir? Sahabelerin hepsi ictihad eder miydi?

   Mezheb bid’at midir? zamanımızda kimileri ‘mezheb bid’attir, sahabe toplumunda herkes kitab ve sünnetten doğrudan kendisi hüküm çıkarıyordu.Bizim şimdi bir mezhebi taklid etmemiz İslâmda yok’ diyor. Pekala bu ciddi iddiayı sahabe toplumuna vurarak test edelim: 

   Veda haccına katılan sahabe sayısını kaynaklar en fazla 140.000 olarak veriyor ve hacca gelmeyenler gelenlerden fazla idi diye kayıt koyuyor. Buna göre Sahabe nüfusunun 300.000 olduğunu var sayalım. Yukarıdaki iddiayagöre bu nüfusun tamamının içtihad etmesi yani tüm sahabenin müctehid olması gerekir. Halbuki sahabe Müctehidleri en çok içtihad edenler 7 kişi, bir tane içtihadı olanları saysak bile tam tamına 162 kişidir. Buna göre nüfusu 162’ye bölersek müctehid başına yaklaşık 2 bin mukallid Sahabe düşer.Hatta baştaki 7 fakih sahabiye bölersek müctehid başına 45 000 mukallid kişi düşer.

    Yani 1 müctehid içtihad ediyor, 2 bin veya 45 bin sahabe onları taklid ediyor. Demek ki mezheb olayı yani içtihad ve taklid sahabe toplumunda olgu olarak varmış, ismi sonra konulmuş. Ve demek ki mezheb bid’at değilmiş. Birileri de diyor ki ‘Ben çok hadis okudum kendim içtihad ederim’ diyor. Biz de ‘öyle yağma yok, hadis bilmek içtiha edebilmek anlamına gelmez’ diyoruz.

   İşte delil: Sahabe içinde 1 numara Hadisçi Ebu Hureyre idi. İddiaya göre çok hadis bilen bu mübarek sahabi fıkıhta da 1 numara olmalıydı.Ama öyle değil.Sahabe toplumunda 1 müctehide karşılık yaklaşık 10 Hadisçi düşmektedir. Ayrıca veda hutbesinde Peygamberimiz ‘burada olanlar, olmayanlara DUYURSUN, olabilir ki burada olmayanlar burada olanlardan daha iyi anlar’ buyurmuştur. Bu mübarek söze göre hadisi ezberleyip nakleden kişi içtihad ederek hüküm çıkaramayabilir.

   Öyleyse artık ‘Ben hadis biliyorum içtihad ederim’ veya ‘mezheb bid’attir’ demekten vazgeçin de gülünç duruma düşmeyin. Buna rağmen bu iddiada bulunmak süper ve çok kaliteli (!) bir salak olmayı gerektirir vesselam.

Prof.Dr.Orhan Çeker