Mekke'nin yanık sesli müezzini Ebu Mahzure r. anh

Ebû Mahzûre Evs b. Mi’yer b. Levzân el-Cumahî (ö. 59/678-79), Sahabidir ve Mescid-i Haram’m müezzinlerinden biridir.
Kureyş’in Cumah koluna mensuptur. Ebû Mahzûre künyesiyle meşhur olduğundan kendisinin ve babasının adında ihtilâf edilmiş, adının Selman, Semüre, Sümeyr veya Seleme, babasının adının Umeyr olduğu ileri sürülmüştür.
Ebû Mahzûre Mekke’nin fethedildiği yıl Hz. Peygamber aleyhissalatü veselam ile Ci’râne’de karşılaştıktan sonra müslüman oldu.
Ebu Mahzure’nin Müslüman olmasına neden olan olay şöyledir:
Resûl-i Ekrem Tâif Muhasarasından Cirâne’ye dönüyordu. Namaz vakti gelince müezzin ezan okumaya başladı. Resûlullah’a karşı büyük bir kin ve düşmanlık besleyen Ebû Mahzûre ile Kureyşli on genç ezan sesini işitince bir yere gizlendiler ve alaylı bir şekilde müezzini taklit ederek yüksek sesle ezan okudular. İçlerinden birinin güzel sesli olduğunu farkeden Hz. Peygamber onları yanına çağırttı ve kendilerine birer birer ezan okuttu.
Hz. Peygamber, en son okuyan Ebû Mahzûre’nin sesini çok beğenerek ona ezanı öğretti; daha sonra namaz vakti gelince elini başına koyup alnını okşadı ve ezan okumasını emretti.
Ebû Mahzûre bu emri isteksiz bir şekilde yerine getirdikten sonra Hz. Peygamber ona bir miktar gümüş para verdi ve kendisine dua etti. Gönlü İslâmiyet’e ısınan Ebû Mahzûre orada müslüman oldu ve Hz. Peygamber’den kendisini Mekke’deki Harem-i şerife müezzin yapmasını istedi. Bu arzusunu kabul eden Hz. Peygamber, Mekke Valisi Attâb b. Esîd’e gitmesini ve yeni görevini ona bildirmesini söyledi. (Müsned, 3/408-409; Abdurrezzak, Musannef, 1/458)
Ebû Mahzûre, Resûl-i Ekrem’in Mekke’den ayrılmasına kadar Kabe’de Bilâl-i Habeşî ile birlikte ezan okudu.
Resûlullah’ın okşadığı alnına düşen saçları saygısından dolayı hiç kestirmedi. (Abdurrezzak, Musannef, 1/458-459; Ahmed b. Hanbel. Müsned, 3/408
Ebu Mahzure, 59 (678-79) yılında ölünceye kadar Mekke’de müezzinliğe devam etti. Kendisinden sonra Mescid-i Haram müezzinliğini oğlu ve torunları yüzyıllarca devam ettirmişlerdir. (İbn Sa’d, Tabakâtü, 5/450; Zehebî, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, 3/78)
Kureyş’in nesebini çok iyi bilen Ebû Mahzûre’den hanımı Ümmü Abdülmelik ve oğlu Abdülmelik ile Esved b. Yezîd en-Nehaî, Abdullah b. Muhayriz, İbn Ebû Müleyke ve daha başkaları hadis rivayet etmişlerdir. Hepsi de ezanı Hz. Peygamber’den öğrenmesiyle ilgili olan sekiz rivayeti Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde bulunmaktadır. (bk. Müsned, 3/408-409; 4/401)
Bu rivayetlerden biri Şahîh-i Müslim’de, diğerleri Kütüb-i Sitte’ye dahil dört Sünen’de de yer almıştır.
Kaynak:
TDV Diyanet Ansiklopedisi, Ebu Mahzure md.
M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 7/117-119