Nuru'l-İzah Tercümesi – Kadınların) Hayız, Nifas Ve İstihaza Halleri
Kan Çeşitleri
Kadınlardan hayız, nifas ve istihaza (olmak üzere üç türlü) kan gelir.
Hayız:
Âdet görmekten kesilme yaşına (sinn-i iyasa)[1] henüz gel miş ergin bir kadının rahminden hastalık ve gebeliğe [2]bağlı şmaksızın, kanın sökün edip gelmesi.
Hayız (âdet görme) hâlinin en azı üç, ortalaması beş ve en çoğu on gündür.[3]
Nifas:
(Kadınlardan) doğum sonrası gelen kandır. En çok kırk gün gelir, en azı için (şu kadar gün gelir diye) bir sınırlama yapılamaz. |
İstihaza:
Üç günden az bir süre devam eden yahut hayızlıda on günün sonunda, lohusa olan kadında ise kırk günden sonra görülen kana istihazadenir.
iki Hayız Arasında Temiz Kalınan günler
İki hayız arasında en az on beş gün temiz kalınır. Daha fazlası için bir sınırlama yapılamaz. Kendisinden istihaza kanı[4] gelmekte iken erginlik çağma gelenler bu hükmün dışındadır.
Hayız ve Nifas Sebebiyle Haram Olan Şeyler
Hayız ve nifasla sekiz şey haram olur (ki bunlar):
(1) Namaz (kılmak),
(2) oruç (tutmak),
(3) Kur’an’dan bir âyetj; okumak ve
(4) ona kılıfsız olarak dokunmak,
(5) camiye girmek, f
(6) Kabe’yi tavaf etmek,
(7) cinsel ilişkide bulunmak,
(8) göbek altıyla diz kapağının altı arasında kalan bölgeden yararlanmaktır.
Hayız ve lohusalık hâllerinde gelen kanın azamî kesilme müddetinden sonra gusletmeksizin cinsel ilişkide bulunmak helâldir. Âdet günleri dolmadan kan kesildiğinde, cinsî münasebette bulunmamalıdır. Ancak yıkanmak veya (bir özürden dolayı) teyemmüm edip namaz kılmak yahut kan kesildikten sonra gusledip (namaz için) iftitah tekbiri alarak (o vaktin) namazına borçlanacak kadar veya daha fazla zaman bulmak şartıyla cinsel ilişki helâl olur. (İçinde bulunulan namaz) vakti çıkıncaya kadar, yıkanmaksızın ve (özürden dolayı) teyemmüm etmeksizin cinsel ilişkide bulunulmaz.
Hayızlı ve lohusa olanlar (âdetleri sona erince) oruçlarını za ederler, namazlarını ise kaza etmezler.[5]
Cünüplük Sebebiyle Haram Olan Şeyler
Cünüplük sebebiyle haram olan şeyler beştir:
(1) Namaz kılmak,
(2) Kur’an’dan bir âyet (dahi olsun) okumak,
(3) Kur’ân âyetlerine kılıfsız dokunmak,
(4) camiye girmek ve
(5) tavaf etmek.
Abdestsizlere Haram Olan Şeyler
Abdestsiz olanlara üç şey haramdır (ki bunlar):
(1) Namaz kılmak,
(2) tavaf etmek,
(3) Mushaf ı kılıfsız tutmaktır.
İstihaza Kanıyla İlgili Hükümler
İstihaza kanı, sürekli akan burun kanı gibidir; namaz kılmaya, oruç tutmaya ve cinsel ilişkide bulunmaya engel değildir.
Kendisinden istihaza kanı gelenler, tıpkı idrarım ve büyük abdestini tutamayan özürlüler gibi her namaz vaktinde abdest alırlar ve bununla diledikleri kadar farz ve nafile namaz kılabilirler.
Özürlünün Abdestini Bozan Şey
Özürlülerin abdesti sadece vaktin sona ermesiyle bozulur.
Özrün Geçerli Olmasının Şartları
(Bir kimsenin şahsında) özür, bir abdest alacak veya namaz kılacak kadar dahi durmadan tam bir namaz vakti boyunca devam etmedikçe o kimse özürlü sayılmaz. Özrün geçerli olmasının şartı budur.
Özrün Devamının Şartları
Özrün devamının şartları: Başlamasından itibaren, bir kereye mahsus dahi olsa, bütün (namaz) vakitlerinde özrün var olmasıdır.
Özrün Sona Ermesinin Şartları
Özrün sona ermesi ve sahibinin özürü olmaktan çıkması tam bir (namaz) vaktinin Özürsüz olarak geçirilmiş olmasına bağlıdır.
Geçmiş Konularla İlgili Sorular
Kadınlardan kaç türlü kan gelir?
Hayız nedir? Bir kanın hayız kanı kabul edilebilmesi için kaç şarta ihtiya dır?
Hayzın en az, en fazla ve ortalama müddetleri nedir?
Nifas (lohusalık) nedir? Bu, en fazla ne kadar devam eder? Lohusalık müddeti için asgarî bir sınırlama yapılabilir mi?
Hayız için asgarî, nifas (lohusalık) için de azamî bir zaman neye dayanarak lirlenebilir? Bunun için dayanak nedir? İstihaza (hastalık) kanı nedir?
İki hayız arasında temiz kalınan günler ne kadardır? Hayızlı ve lohusa olanlara; neler haramdır?
(Kendisinden) hastalık kanı gelmekte olanların bütuğ çağma gelmeleriyle ilgili hüküm nedir? Normal âdet görmekte iken daha sonra kendisinden hastalık kanı gel-! meye başlayanların hükmü nedir?
Hayız kanı, normal müddetinden daha uzun bir müddette kesilirse, bu halde; cinsel temas helâl olur mu? Normal müddetinden daha evvel kesildiğinde cinsel temas hangi şartlarda helâl olur?
Hayızlı ve iohusa olanlar orucu kaza ettikleri halde, namazı niçin kaza etmezler?
Cünüp olanlara neler ve abdestsiz olanlara neler haramdır? Kendisinden hastalık kanı gelenlerle ilgili hüküm nedir?
Kendisinden hastalık kanı gelen ve her vaktin namazı için abdest alanlar yapabilir? Hastalık kanı gelmekte olanlar ve benzer şekilde bir özrü bulunanları? destleri ne zaman bozulur?
Özür ne zaman (ve nasıl) belli olur?
Özrün devamı hangi şarta ve kesilmesi hangi şarta bağlıdır?
[1] Bize göre âdetten kesilme yaşı elli beştir. Fetva bu yönde verilmiştir.
[2] İlâhî âdetin tecellisiyledir ki, kadınlar gebe kaldıklarında rahimlerinin (döİî; yataklarının) ağzı doğum zamanına kadar kapanır.
[3] En az, en çok ve ortalama müddet için başvurulacak yer, Rasûlullah (Aley-ğ hissalâtü vessdâm)m (konuyla ilgili) açık ifadesidir.
îmam Şafiî, en azının bir gün bir gece, en çoğunun ise on beş gün. olduğu, hayzın çoğunlukla aîh yahut yedi gün devam ettiği görüşündedir.
Bunu da birkaç kadın üzerinde yaptığı araştırmaya dayandırmaktadır^ Ne var ki (açık hüküm ve ) nassın yanında içtihadın yeri yoktur. Yapılan ek| sik araştırma bir mânâ ifâde etmez; bütün kadınlar üzerinde tam ve eninöboyuna araştırma yapmak ise imkânsızdır. *
[4] îstihâza kanı gelmekte iken erginlik çağına gelenler hayız müddetlerini,’, kanı gördükleri ilk günden itibaren on gün olarak belirlerler. Kan ister ayını evvelinde, ister ortasında, isterse sonunda görülsün fark etmez. Kanın’ görüldüğü ilk günden itibaren namaz ve oruç terkedilir. Kendisinden; hastalık kanı gelmekte olanlar da doğum yaptıklarında lohusalık sürelerini, kırk gün olarak tayin ederler. Böyle yapmanın şu faydası vardır:
Biz böylelerinin on gün müddetle oruç tutmamaları gerektiğini j arkasından on beş gün müddetle oruç tutmalarının farz olduğunu; söyleyebiliriz. Sonra bunlar temiz kabul ettikleri günleri belirleyerek bui günlerde tutamadıkları oruçlarını kaza etmelidirler. Öte yandan bu tesbitf: işinin, bu gibilerin iddetlerinin sona ermesinin tayini vs. gibi hususlarda, sayılamayacak kadar faydası vardır.
Kendilerinde hastalık kanı görülmeyen bulûğ çağına ermiş kadınlar/ hayız görmeye başladıktan ve âdet günleri belli olduktan sonra gördükleri^ düzenli ve belli âdet günlerinin ardından kan kesilmez ve kan en fazla!hayızhhk ve lohusalık müddetleri bittiği halde gelmeye devam ederse| hastalık kanının görülmediği zamanlardaki hayızhhk ve lohusahfe müddetlerine itibar olunur. Bu müddet bittiği halde gelen kan istihaza kanıdır.
[5] Bunun üç delili vardır ki, birincisi Âişe (Radıyallahu anka)’nin rivayet ettiği, “Bu hallerden sonra biz orucumuzu kaza etmekle emrolunur, namazlarımızı kaza etmekle emrolunmazdık” tarzındaki hadistir. İkincisi, îcmâ’ bu yönde cereyan etmiştir. Üçüncüsü ise, kalan namazlar fazlaca olup kazası zordur ve Allah Teâlâ, nezd-i ilâhîsinden bir ihsan olarak bize din hususunda hiçbir zorluk yüklememiştir.