Çaylık sahibi olan kişiler öşür vergisi verecekler mi? Devletin vergi adına kestiği vergiler öşür vergisine sayılır mı?
Çaylık sahibi olan kişiler öşür vergisi vereceklerdir. Toprak ürünlerinin zekâtı, toprağın sulama tekniğine ve emek harcanıp harcanmadığına göre belirlenmektedir.
Bir öşür arazisi yağmur, çay veya ırmak sularıyla sulanırsa onda bir; dolap, su motoru, satın alınacak su ile bütün yıl veya yılın yarısından çok sulanırsa yirmide bir oranında “öşür” adı ile zekâta tabi olur.
Eğer arazi hem yağmur veya nehir sularıyla hem de dolap vb. gibi emekle elde edilen su ile sulanıyorsa, hangisi ile daha çok sulanmış ise ona itibar edilir.
Öşür kelimesi Arapça olup onda bir demektir. Sebze, meyve, tahıl gibi zirai mahsullerden alınan zekât miktarının özel ismi olmuştur.
Aslında öşrü devlet, İslâm devleti toplar. Öşür devlet tarafından toplanmayınca, bugün olduğu gibi, arazi sahibinin fukaraya hakkını vermesi gerekir.1Öşrü alan bir devlet yok diye Müslüman fukaranın hakkını ihmal etmemelidir.
Öşür de zekât verildiği yerlere yani fakirlere, miskinlere, kölelere, şiddetli ölçüde borçlu olanlara, yolda kalmışlara harcanır. Başka yerlere sarf edilemez.
Devletin vergi adına kestiği vergiler öşür olarak sayılamaz. Çünkü Zekât (öşür) ile vergi, teşri (hüküm) kaynağı, gaye, hedef, oran, miktar, devamlılık ve harcanacağı yerler bakımından birbirinden farklıdırlar.
dipnot
(1) El-Fetava’l-Hindiyye, 2/240
Mehmet Talu Hocaefendi