Ahfad nedir?

Torunlar. “Hafîd” kelimesinin çoğulu olup, bir kimsenin sonuna kadar olacak çocuklarını ihtiva eder. Şöyle ki, oğul ve kızların çocukları ve bu torunların çocukları. Sonuna kadar hepsi ahfâddır.

İslâm hukukunda ahfâd’a dair muhtelif meselelerde bazı hükümler vardır. Meselâ vakıf konusunda, ahfâda dair hükümlerden bazıları şöyle sıralanabilir. Birisi yaptığı vakfın gelirini “evlâdıma şart ettim” dese, bu vakıf sadece o kişinin çocuklarını kapsar, torunlarına şâmil olmaz. Başka bir görüşe göre bu şart ahfâda da şâmildir.

Vakfedenin sözünde evlâd tabirinin, ahfâda da şâmil olduğuna dalâlet eden bir delil, bir karine bulunursa bu vakıfa ahfâd da dahil olur. Bu konuda da âlimler arasında ihtilaf yoktur. Meselâ vakıf yapan kişi, “vakfımın gelirini, nesiller boyunca evlâdıma şart ettim” dese, bu vakfın içine ahfâd da dahil olur (Ömer Nasuhî Bilmen, Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, I, 360)

Nikâh konusunda ahfâdın hükmü ise, kişinin kesinlikle, erkek olsun kadın olsun, bunlarla evlenememesidir. Böyle bir evlilik dinen haram ve yapılan akid de bâtıldır. Ahfâd kişinin furû’una girdiğinden nesebî yakınlığı dolayısıyla evlenmesi yasak olan zümreler içinde sayılmıştır.

Aynı şekilde ahfâd furû’ içinde yer aldığından, kişi kendi ahfâdına zekât veremez.

Miras konusunda ise, evlâd var iken ahfâd hacb*edilir. Yani ölen kişinin mirasına önce evlâtları, şayet bunlar öldüyse, bunların çocukları, yani torunlar, belli esaslar ve usûller dahilinde mirasçı olurlar.

Öbür taraftan muhtaç olan baba, dede ve annelerin nafakaları da evlâd veya ahfâd üzerinedir. Fakat muhtaç olan bir kişinin oğlu veya kızı varsa, bu durumda ahfâdının bu kişiye nafaka vermesi gerekmez. (Bilmen, a.g.e. II, 500 vd.)