Muhammed Avvame Hoca Cemaleddin Efgani hakkında
Zamanımız alimlerinde Muhammed Avvame Rihle Dergisi ile yapmış olduğu röportajda;
– Cemaleddin Efgani hakkında ne dersiniz?” sualine şu cevapları vermiştir:
“Afgani, sapkınlığın ve dalaletin başıdır. Ben Allah’ın izniyle, karakter olarak övgüde ve medihde mübalağayı sevmem. Afgani ve ekolü, Muhammed Abduh ve takipçileri dalaletin ve sapkınlığın öncüleridir. Cemaluddin Esedabadi adında bir kitap var. Bu kitapta, mutlaka bilinmesi gereken bir hadise anlatılır. Afgani‘nin seferde – hazarda, gece – gündüz yanından ayırmadığı bir çantası vardır. Çantada çok özel belgeleri vardır. Bir defasında geceleyin Tahran’da bir arkadaşının yanında uyumaktayken Sultan Abdülhamid‘den bir haber gelir. Sultan, Afgani‘yi çağırmaktadır… Afgani apar – topar hazırlanır ve yola koyulur. Ancak çantasını arkadaşının evinde unutur. Adam çantayla ilgili olarak dostlarıyla istişarede bulunur. Sonunda tarihe hizmet olsun diye çantanın içindeki belgeleri çoğaltamaya ve Farsça’ya çevirip incelemeye karar verirler. Cemalüddin Afgani‘nin 26 farklı imza kullandığı tespit edilir. Ayrıca, evrakların arasında Afgani‘nin Mason mahfiline sunduğu masonluğa katılma dilekçesi ve masonluğa kabul edildiğine dair belge de vardır. Kabul merasiminin yeri ve zamanı da belirtilmiştir.
Cemaladdin Efangi’nin mason locasına müracaat mektubu;
Başka bir belge, Muhammed Abduh‘un bir mektubudur. İngilizler, Muhammed Abduh‘un bir mektubudur. İngilizler, Muhammed Abduh‘u, Mısır halkı nezdinde popülaritesini artırması için – İngilizler, Mısır ahalisinin kalbini kazanan bir Arap öncü yetiştirmek istiyordu – Lübnan’a sürdüklerinde mektubu buradan yazmış. Diyor ki, Muhammed Abduh:
“Biz, senin sağlam yolundayız. Dinin başını, yine dinin kılıcından başka bir şeyle kesemezsin. Bizi görsen abid, zahid, rüku ve secdeden başını kaldırmayan kimseler zannedersin” Çantada daha bir çok belge vardır.
Riyad’da Dr. Fehd er – Rum, İmam Muhammed Üniversitesi’nde yaptığı doktora tezinin konusu, “Menhecü’l Medrese el – Akliyye el – Hadiese fi’t – Tefsir” (Modern Akılcı Ekolün Tefsir Yöntemi)… Çalışmanın başında bu akımın öncüleri olan Afgani, Muhammed Abduh ve Reşit Rıza’nın biyografileri var. Benim az önce sözünü ettiğim belgeleri de oraya koymuş.”
RİHLE DERGİSİ, SH: 5 – 6, NİSAN – EYLÜL 2009, SH: 82.