Hürmet-i müsahere nedir, hangi durum ya da durumlarda meydana gelir?

Hürmet, evlenmeleri yasak olanların arasındaki haramlık, yasaklanmış olmak, mümkün olmamak; musahare ise sıhrî hısımlık, evlenme yoluyla kurulan akrabalık anlamına gelmektedir.

Hürmet-i musahare en genel manasıyla, nikâh sonucu meydana gelen akrabalarla evlenme yasağıdır. Bu yasak, sıhriyete dayanan haramlıktan gelmektedir.

Mesela bir erkek bir kadınla nikâhlandığı zaman, kadının nesep veya süt itibariyle usûl ve furûu ile hanımından daha sonra boşansa veya hanımı ölse bile ebediyen nikâhlanamaz. Çünkü kişinin bu kimselerle sıhri akrabalığı devam eder.

Kişinin anne ve babası, bunların anne ve babaları… sonuna kadar usûlü; buna karşılık, çocukları, çocuklarının çocukları… sonuna kadar da furûudur.

Şayet kişi bunlardan birine gayrimeşru olarak yaklaşacak olsa veya bunların bir uzvunu -sıcaklığı duymaya mani bir engel bulunmaksızın- şehvetle tutsa veya öpse, karısı kendisine ebediyen haram olur. Buna “hürmet-i musahare” denir.

Öte yandan kişi hanımının kardeşi, halası ve teyzesi ile de geçici mahremiyetten ötürü, hanımı nikâhında bulunduğu sürece evlenemez. Hanımından boşanır veya hanımı vefat ederse, bunlarla evlenme yasağı ortadan kalkar.

Yine şayet kişi hanımının kardeşine, teyzesine veya halasına bu şekilde şehvetle dokunacak olsa, hürmet-i musahare meydana gelir. Fakat yukarıdaki durumdan farklı olarak, birinden vazgeçmekle diğeri helal olur. Mesela hanımından vazgeçerse baldızı, baldızından vazgeçerse hanımı helal olur. Yani hanımını tercih ederse, baldızıyla geçici mahremiyeti, ebediyete dönüşür.

Bir kadın da kendi kocasının babasıyla veya başka hanımından olan oğlu veya torunu ile asla evlenemez. Bunların arasında da ebedî bir mahremiyet vardır. Şayet aralarında gayrimeşru bir ilişki veya şehvetle bir temas meydana gelse, kocasına ebediyen haram olur.

Hürmet-i musahare, gayrimeşru ilişkiyle yani zina ile de sabit olur. Şöyle ki, bir kimse, kendisine gayrimeşru bir şekilde cinsel ilişkide bulunmuş veya bir uzvunu engelsiz şehvetle tutmuş veya öpmüş veya cinsel organına şehvetle bakmış olduğu bir kadının nesep veya süt itibarıyla anasını, ninesini, kızını, torununu asla alamaz. Bunlar ile aralarında ebedî bir mahremiyet bulunmuş olur. Bu, yapmış olduğu gayrimeşru hareketin bir nevi cezasıdır, neticesidir.

Hürmet-i musahareyi şöyle anlayabiliriz: Mesela kadın kocasının babasına yani kayın pederine şehvetle dokunacak olsa, aralarında yeni bir hısımlık meydana gelir. Sanki karı-koca gibi olurlar. Bu durumda kadın, eşi için babasının hanımı olur. Bir erkek de babasının hanımıyla nikâhlanamayacağı için, nikâhları otomatikman düşer.

Bir örnek de baldız olarak verelim: Bir erkek hanımının kız kardeşine yani baldızına şehvetle dokunacak olsa, aralarında yeni bir hısımlık meydana gelir, karı-koca gibi olurlar. Bu durumda artık adamın eşi, hanımının kız kardeşi olur. İki kardeşi aynı anda nikâhlamak mümkün olmadığı için, eşiyle olan nikâhları otomatikman düşer.  Birinden vazgeçmesiyle diğeri helal olur. Eşini seçip nikâh tazeleyerek baldızından vazgeçmesiyle, baldızı ebediyen haram olur.

Bir baba, kızına şehvetle dokunacak olsa, kızıyla arasında yeni oluşacak hısımlıktan ötürü onunla karı-koca gibi olurlar. Bu durumda artık adamın eşi, hanımının annesi olur. Bir erkek de hanımının annesiyle nikâhlanamayacağı için, nikâhları otomatikman düşer.

Hürmet-i musahare meydana getiren fakat nikâha etki etmeyen örnek verecek olursak,
Bir kadın, kaynına şehvetle dokunacak olsa, aralarında bir hısımlık meydana gelir, karı koca gibi olurlar. Bu durumda kadın, onun babası, dedesi, oğlu, torunu ile ebediyen evlenemez. Fakat kadının nikâhı bundan etkilenmez. Çünkü kadının eşi, onun için kocasının kardeşi olmuş olur. Kayın ile ise mahremiyet yoktur.